Hürriyet yazarı Fulya Soybaş, Avrupa'da hızla yayılan ve Türkiye'de de görülmeye başlanan Covid-19'un yeni alt türü 'Stratus (XFG)' ya da bilinen adıyla 'Frankenstein varyantı'na dikkat çekti. Soybaş'ın aktardığına göre, bu varyant grip mevsimi başlamadan yayılmaya başladı ve belirtileri grip ile karıştırıldığı için yanlış tedavilere yol açabiliyor. Enfeksiyon Hastalıkları uzmanı Prof. Dr. İftihar Köksal, Türkiye'deki vakaların yüzde 90'ının Covid olduğunu belirterek varyantın yayılımında insan hareketliliğinin etkili olduğunu söyledi. Prof. Dr. Esin Şenol ise semptomların griple benzerlik gösterdiğini, bu nedenle test yapılmadan tanı konulmasının hatalı sonuçlar doğurabileceğini vurguladı.
JİLET GİBİ BİR BOĞAZ AĞRISI
Fulya Soybaş'a konuşan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. İftihar Köksal şunları söyledi:
'Günlük raporlara bakarak söyleyebilirim ki gelen vakaların yüzde 90'ı Covid, yüzde 10'u da diğer virüsler. Şu an çok yaygın. Turizm hareketli, öğrenci geliş- gidişleri sık ve transit geçilen de bir ülkeyiz. İnsan hareketliliği ile yayılmakta. Korunma yöntemlerini de artık pek önemsemediğimiz için bizde de görmeye başladık.
Semptomlar kişiden kişiye değişiklik gösterebiliyor. Bazı kişilerde önce jilet gibi bir boğaz ağrısı, ses kısıklığı, sırt ve eklem ağrıları, ateş ve akabinde şiddetli ishal bazılarında da tam tersi; önce ishal sonra diğer şikâyetler görülebiliyor. Covid 19'un bu yeni varyantları her zaman hafif seyretmiyor. Frankenstein ismi de bu varyanta zaten kliniği ağır seyredebildiği için verildi. İleri yaşlar ve eşlik eden hastalıkları olanlarda hastaneye yatış gerekebiliyor. Hastalık sonrası, bizim post Covid dediğimiz dönemde ise yine özellikle bağışık sistemi baskılanmış olanlarda mantardan tut zonaya kadar diğer enfeksiyonlarda alevlenmeler de görülebiliyor. Yani kendisi gibi başka hastalıklara kapı açması da riskli.'
MASKE-MESAFE VE HİJYENİ UNUTTUK
Türkiye'de maske- mesafe- hijyen kuralının uzun zaman önce rafa kaldırıldığını da hatırlatan Prof. Dr. Köksal, 'nasıl korunmalıyız?' soruma ise 'Aşı yok! Maske-mesafe-hijyen yok! En başa döndük yani. Çoğumuzun bağışıklığı ya COVID-19 geçirdiği ya da aşı yaptırdığı için virüslere nispeten dayanıklı. Fakat tüm bunlar yeni varyantlara karşı 'tam' bir koruma sağlamaz, sadece 'kısmi' korur. Bu yeni varyant, çocuklar ve gençlerde daha hafif seyrediyor. Fakat bulaşı hızlandıran en büyük grup da onlar. Kış iyice bastırdığında daha büyük artış olmasından endişeliyim. Dolayısıyla maske-mesafe ve hijyen kurallarına dikkat etmeli, semptomlar varsa mutlaka bir COVID testi yaptırmalı. Şu an hasta istemedikçe COVID testi yapılmıyor maalesef. Ama semptomlar enflüanzaya da benziyor. Dolayısıyla bu noktada uygulanabilecek yanlış bir tedavi; örneğin antibiyotik kullanımı, hastalar için başka riskleri de beraberinde getiriyor. Yanı sıra hazır mevsimi, risk gruplarına ve çocuklara grip aşısı yapılmasını da kesinlikle öneririm' yanıtını veriyor.
YIRTICI BİR BOĞAZ AĞRISI VE DİRENÇLİ ATEŞ VARSA TEST YAPILMALI
COVID-19'un alt varyantları fazlaca çeşitli. Şu an yaygın olarak görülen bir diğer varyant ise Nimbus. Peki Nimbus mu Frankenstein mi ya da bir başka varyant alıp almadığımızı nasıl bileceğiz? Gazi Üniversitesi, Enfeksiyon Hastalıkları, Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Esin Şenol diyor ki: 'Yırtılır gibi bir boğaz ağrısı, hışırtılı, kesik ses. Zaman zaman buna eşlik eden dirençli ateş, eklem ağrısı, halsizlik... COVID-19'un şu an etkili olan varyantlarının semptomları. Fakat bu semptomlar enflüanzaya da benziyor. Dolayısıyla test yapılması şart. Türkiye'de ise sadece isteyene, ısrar edene test yapılmakta. Test yaptırmayanlara, semptomlar benzediği için yanlış tanı konulabiliyor, mesela gereksiz yere antibiyotik verilebiliyor. Gereksiz antibiyotik kullanımının bağışıklığa hasar verdiğini ise zaten biliyoruz. Bu sebeple, bu ya da benzeri semptomlar varsa test yapılmasını tanı koyabilmek adına önemsiyoruz.'
YENİ İLAÇ VE AŞILARI BEKLİYORUZ
'Yanı sıra bu alt varyantların tedavisinde, ilk 5 gün içinde kullanılabilecek 2 ilaç var piyasada. Ama bu ilaçlar ve yeni varyantlarda işe yarayan aşılar Türkiye'de yok! Bu ilaç ve aşıların Türkiye'ye de gelmesi ve kullanılmasında ısrarcı olmalıyız. Evet, havalar ılıman gidiyor. Ve grip salgını da sanıyorum, geçen yılki gibi yine kasım ayı ortasına kayacak. Dolayısıyla bu tablonun COVID olarak değerlendirilmesi ve buna göre önlemler alınması gerekmekte. Grip demişken... Tam zamanı! Grip aşısını ihmal etmeyin, özellikle çocuklar ve kronik hastalara yapılması çok önemli.'
İSTİRAHAT ÖNEMLİ
İlaç ve aşılardan başka tedavi için ne önerir? 'Dinlenmek' diyor Prof. Dr. Şenol. Şöyle devam ediyor: 'COVID varyantları da grip de genellikle 'ayakta' atlatılıyor. Beyaz ya da mavi yakalı fark etmez, çalışanlar ise bazen işveren baskısı bazen kendi isteği ile istirahatten kaçınıyor. Oysa 3-5 günlük bir mola tedavide en az tüm ilaçlar kadar etkilidir.'
'BOMBA' SERUMLAR HİÇBİR İŞE YARAMIYOR
'Son günlerde ayakta kalabilmek adına, içine farklı vitaminlerin konulduğu ve bu sebeple de ani ölüm ya da alerji gibi riskler barındıran serumlardan taktırmak moda. Oysa bu serumlar kalp ve böbrekler için çok riskli olduğu gibi hastalığı tedavi de etmiyor, yalancı bir iyilik hali veriyor. Dolayısıyla hastalık döneminde ağır spordan kaçınmalı, bolca dinlenmeli ve bağışıklık sisteminin kendi işini yapmasına izin vermeliyiz.'
