İSO 500 verileri, sanayi devlerinin 2024'te tarihinin en zor dönemlerinden birini yaşadığını ortaya koydu. Kârlar eridi, finansman yükü ağırlaştı, zarar eden firma sayısı rekor kırdı. İSO Başkanı Bahçıvan, "Kazandığımız parayı faize veriyoruz" diyerek tabloyu özetledi.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından açıklanan "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2024" araştırması, sanayi sektörünün karşı karşıya kaldığı ağır ekonomik tabloyu tüm çıplaklığıyla ortaya koydu. İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, sanayicilerin neredeyse tüm kârlarını finansman giderlerine ayırmak zorunda kaldığını vurgulayarak, "Enflasyonu dizginlemenin ağır bir bedeli var ve bu bedelin en büyüğünü sanayi ödüyor" dedi.
Bahçıvan, Orta Vadeli Program'a (OVP) olan inançlarını sürdüklerini belirtirken, "Sanayi sektörü bu sürecin yükünü sırtladı. Ancak hedeflerden sapıldığı algısı oluşursa bu fedakârlıklar boşa gidebilir" uyarısında bulundu. Türkiye'nin üretimden kopmadan, teknoloji ve ihracata dayalı bir modele geçmesi gerektiğini vurgulayan Bahçıvan, 2030 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi'ni heyecanla beklediklerini ifade etti.
152 KURULUŞ EKSİYE DÜŞTÜ
ISO 500 araştırmasına göre 2024 yılında 500 büyük sanayi kuruluşunun 152'si zarar açıkladı. Bu sayı, 2023'te 96 olarak kayıtlara geçmişti. Vergi öncesi kâr ve zarar toplamı ise yüzde 58,5'lik sert bir düşüşle 267 milyar liraya geriledi. Faaliyet kârı da %31,6 azalarak 937 milyar liradan 641 milyar liraya düştü.
REKABET GÜCÜ GERİLİYOR
Sanayi devlerinin üretimden satışları, 2024'te %36,3 oranında artarak 8 trilyon 688 milyar liraya yükseldi. Ancak bu artış oranı, %41,1 olarak gerçekleşen yurt içi üretici fiyat endeksinin (YI-ÜFE) gerisinde kaldı. Böylece reel bazda düşüş yaşandığı ifade edildi. Son dört yılın üretimden satış artış oranları kıyaslandığında.
2024'ün en düşük performansı sergilediği görüldü. ISO 500'ün ihracatı ise 2024'te sadece %1,5 artarak 96,6 milyar dolara ulaştı. Türkiye genel ihracatındaki artış oranının %2,4 olması, sanayi devlerinin küresel rekabet baskısı altında kaldığını gösterdi. Bahçıvan, Türk Lirası'ndaki reel değerlenmenin ve güçlü doların yarattığı parite etkisinin ihracat performansını olumsuz etkilediğini belirtti.
YÜKSEK BORÇ YÜKÜ VE ARTAN MALİYETLER
Sanayi şirketlerinin mali ve diğer borçları %45,1 artışla ciddi bir yük oluşturdu. Devreden KDV yükü %26,9 artarak 85 milyar liraya ulaştı. Ayrıca sanayinin yüksek teknoloji yatırımlarına yönelik performansı sınırlı kaldı.
Yüksek teknoloji yoğunluklu sanayi kuruluşlarının toplam içindeki payı yalnızca %7,4 olarak kaydedildi.
TEKNOLOJİ ÜRETİMİ YERİNDE SAYIYOR
2024'te AR-GE harcamaları %98,4 artarak 60,7 milyar liraya yükseldi. Ancak, bu harcamalara rağmen orta-yüksek ve orta-düşük teknoloji sınıfındaki sanayi kuruluşlarının payı geriledi. Orta yüksek teknoloji yoğunluklu sanayilerin oranı %26,7'ye, orta düşük teknolojililerin oranı ise %31,4e düştü. Verilere göre, sanayi kuruluşlarının faaliyet kârlılığı oranı, son 10 yılın ortalaması olan %10,4ten 2024'te %6,2'ye geriledi. Satış kârlılığı oranı ise %7.1'den %2,6'ya düştü. Bu düşüşler, şirketlerin kârlılıklarındaki dramatik daralmayı gözler önüne serdi.
Yeni liste açıklandı: İşte Türkiye'nin en büyük 10 sanayi şirketi
