İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile birlikte gittiği Mescid-i Aksa yakınlarındaki tünellerde arkeolojik kazıların yapıldığı bir alanda konuşma yapmış ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı hedef alan sözleri olmuştu.
TARİHİ TABLETİ ALAMAYINCA ERDOĞAN'I HEDEF ALDI
Netanyahu, sözlerinde 1998 yılında o dönemin Başbakanı Mesut Yılmaz ile Silvan Yazıtı diyaloğunu anlatmış; tarihi belge için tartışmalar yeniden başlamıştı.
O dönem Türkiye'den Osmanlı döneminde Doğu Kudüs'te bulunarak İstanbul Arkeoloji Müzesi'ne getirilen Silvan Yazıtı'nı istediğini aktaran Netanyahu; Mesut Yılmaz'ın 'Erdoğan'ın seçmeni rahatsız olur' diyerek talebi reddettiği belirlenmişti. Netanyahu'nun Erdoğan'ı hedef alması ve ardından tarihi tabletin Erdoğan 'korkusu' nedeniyle verilmemesi Türkiye'nin gündeminde oldukça konuşulmaya başlandı. Tartışmalarda bahsi geçen tarihi yazıt ise, önemliliği ile yeniden gündemde...
Tarihin en önemli Yahudi yazıtı olarak kabul edilen Şiloah (Siloa) Yazıtı tam 143 yıldır İstanbul’da bulunuyor. Yıllardır çeşitli talepler olmasına rağmen tablet, Türkiye tarafından İsrail'e verilmedi.
TARİHİ YAZIT YENİDEN GÜNDEMDE
Tarihçi Prof. Dr. Erhan Afyoncu da Siloam Yazıtına ilişkin sosyal medya hesabından bir açıklamada bulundu. Prof. Dr. Afyoncu, tabletin tarihi önemine vurgu yaparak; "Bu yazıt 1882'de İstanbul'a geldiğinde Kudüs Osmanlı toprağıydı. Kendi toprağımızdan çalınmasın diye başkentteki imparatorluk müzesine getirmiştik. O dönemde İsrail diye bir devlet de yoktu." ifadelerini kullandı.
'İsrail'in o dönem devlet dahi olmadığını' söyleyen Afyoncu'nun açıklamaları şu şekilde;"Şiloah/Siloa Yazıtı-Silvan Yazıtı, Türkiye'de bulunan Yahudi tarihiyle ilgili 3 önemli yazıtın en önemlisidir.
Yazıt, 1880'de Kudüs’te Şiloah Tüneli (Hezekiel Tüneli) içinde bulundu. Fenike Alfabesi'yle yazılan tablet tünelin duvarında bulunuyordu. Şehrin dışında Kidron Vadisi'nde bulunan Gihon kaynağındaki su yaklaşık 500 metrelik bir kanalla şehirde inşa edilen Şiloah Havuzu’na yönlendirilmişti. 6 satırlık yazıtın M.Ö. 8. yüzyılda yapılan bu kanalı anlattığı iddia edilir.
Metin, Eski Ahit'te Kral Hezekiya döneminde anlatılan Asur kuşatması tehlikesine karşı inşa ediken su kanalıyla ilişkilendirilmiş olsa da, tarihiyle ilgili farklı görüşler de vardır.
TÜM TALEPLER REDDEDİLDİ
Şiloah Yazıtı çıkarılırken kırıldı. 1882'de İstanbul'a Müze-i Hümayun'a gönderildi. Bugün İstanbul Arkeoloji Müzeleri’ndedir. Yahudi bilim adamları yazıtın Türkiye için önemli olmadığını iddia edip, değişik argümanlar ileri sürerek İsrail'e verilmesi yönünde ortam oluşturmaya çalıştılar.
"O DÖNEMDE İSRAİL DİYE BİR DEVLET DE YOKTU"
İsrailli yöneticiler ise yazıtı Türkiye'den birçok defa talep ettiler. 1998'de Netanyahu, Başbakan Mesut Yılmaz'dan yazıtı istedi, kabul edilmedi. 2007'de Kudüs Belediye Başkanı Uri Lupoliansk, Türkiye'nin İsrail Büyükelçisi Namık Tan'dan yazıtı talep etti. Reddedildi. En son ise 2022'de İsrail Cumhurbaşkanı Herzog Türkiye'ye geldiğinde yazıt gündeme geldi. Yetkililer bu hususun sözkonusu bile edilemeyeceği cevabını verdiler. Bu yazıt 1882'de İstanbul'a geldiğinde Kudüs Osmanlı toprağıydı. Kendi toprağımızdan çalınmasın diye başkentteki imparatorluk müzesine getirmiştik. O dönemde İsrail diye bir devlet de yoktu."
