Kulağa Hollywood’un son felaket filmi gibi gelse de, bilim insanlarına göre Afrika kıtasının ikiye ayrılması artık bir senaryo değil, jeolojik bir gerçeklik.
Dünyanın ikinci en büyük kıtasında kuzeydoğudan güneye doğru devasa bir yarık oluşuyor. Yeni bir araştırmaya göre bu çatlak, Doğu Afrika’yı ana karadan ayıracak ve bölgeye yeni bir kıyı şeridi kazandırarak yepyeni bir okyanusun doğmasına neden olacak.
Araştırmanın başyazarı Dr. Emma Watts, bu devasa ayrılma sürecinin şimdiden başladığını ve Afrika’nın kuzeyindeki bölgelerde yılda 5-16 milimetre hızla gerçekleştiğini belirtti. Ancak bu sürecin tamamlanması için milyonlarca yıl gerektiğini de ekledi.
MİLYONLARCA YIL SÜRECEK BİR KITASAL AYRIŞMA
Swansea Üniversitesi öncülüğünde yürütülen çalışmada, araştırmacılar Etiyopya’nın derinliklerinden gelen ritmik magma akışlarını tespit etti. Bu yükselen eriyik kaya akıntıları, kıtayı yavaşça parçalıyor ve altında yeni bir okyanus tabanı oluşmasını sağlıyor.
Daily Mail'in haberine göre, Dr. Watts, bu sürecin Aden Körfezi'nden başlayarak zamanla aşağıya doğru ilerleyeceğini ve Malavi Gölü ile Turkana Gölü gibi dev göllerin de yarılma hattı içinde kalacağını belirtiyor.
5 ila 10 milyon yıl içinde tamamlanması beklenen bu ayrışma sonucunda Afrika, iki ayrı kara parçasına bölünecek:Batıda kalan büyük kara kütlesi: Mısır, Cezayir, Nijerya, Gana ve Namibya gibi 54 Afrika ülkesinin büyük çoğunluğunu içerecek.
Doğuda kopacak olan daha küçük kara parçası: Somali, Kenya, Tanzanya, Mozambik ve Etiyopya’nın büyük bölümüyle birlikte yaklaşık 1 milyon mil karelik bir alanı oluşturacak.
KALP RİTMİNE BENZİYOR: ERİMİŞ MANTODAN YÜKSELEN NABIZLAR
Araştırmacılar, Afar bölgesinde 130’dan fazla volkanik kaya örneği topladı. Bölgede, birbirinden uzaklaşan üç tektonik plaka (Etiyopya Rift Vadisi, Kızıldeniz Rift’i ve Aden Körfezi Rift’i) birleşiyor. Bu da bölgeyi dünyanın en aktif kıtasal ayrılma noktalarından biri haline getiriyor.
Toplanan örnekler ve mevcut veriler, yer kabuğunun ve mantonun yapısını ortaya çıkarmak için gelişmiş istatistiksel modellerle analiz edildi. Araştırmanın sonucuna göre, mantonun derinliklerinden gelen bu “nabızlar”, çatlayan tektonik plakalar tarafından yönlendiriliyor.
Dr. Watts, “Mantonun sabit değil, hareketli olduğunu ve yukarı doğru nabızlar gönderdiğini gördük. Bu nabızlar, kıtayı adeta yumuşak hamur gibi inceltiyor ve sonunda kırılmasına neden oluyor,” dedi.
Yanardağ patlaması: En yüksek düzeyde alarm verildi
YENİ BİR OKYANUSUN DOĞUŞUNA NEDEN OLABİLİR
Afar Vadisi’ndeki yer kabuğu, neredeyse tamamen parçalanma noktasına gelmiş durumda. Bu noktada yükselen magma plakaların arasını doldurarak yeni bir okyanus tabanı oluşturuyor.
Coğrafi olarak bu süreç, okyanus ortası sırtlarının (seafloor spreading) kıtasal düzeyde gerçekleşen bir örneği olarak kabul ediliyor. Gelecekte bu ayrım hattı boyunca yeni bir okyanus oluşacak.
