Apartman yaşamının getirdiği kısıtlamalara rağmen, balkonlar mini sebze bahçelerine dönüştürülebiliyor. Özellikle pandemi sonrası artan gıda üretimi bilinci, insanları kendi gıdalarını yetiştirmeye yönlendiriyor.
Balkon Değerlendirmesi ve Hazırlık
Güneş Yönü ve Işık Analizi
Güney Yönlü Balkonlar
Günde 6-8 saat direkt güneş
Sıcak mevsim sebzeleri için ideal (domates, biber, patlıcan)
Yaz aylarında gölgeleme gerekebilir
Su ihtiyacı yüksek
Doğu/Batı Yönlü Balkonlar
Günde 4-6 saat güneş
Çoğu sebze için yeterli
Yapraklı yeşillikler ve otlar başarılı
En dengeli seçenek
Kuzey Yönlü Balkonlar
Sınırlı direkt güneş (2-4 saat)
Gölge seven bitkiler (marul, ıspanak, nane)
Mikro yeşillikler ve otlar
Reflektör kullanımı faydalı
Balkon Yük Kapasitesi
Saksılar, toprak ve su ağırlığı göz önünde bulundurulmalıdır. Ortalama balkon metrekare başına 250-300 kg yük taşıyabilir.
Ağırlık Hesabı
Büyük saksı (50 litre toprak): 50-60 kg
Orta saksı (20 litre toprak): 20-25 kg
Küçük saksı (10 litre toprak): 10-12 kg
Su verme sonrası ağırlık -30 artar
Saksı Seçimi ve Boyutlandırma
Sebzelere Göre Minimum Saksı Hacimleri
Büyük Hacim (40-50 litre)
Domates (her bitki için ayrı saksı)
Patlıcan
Kabak
Biber (iri türler)
Orta Hacim (20-30 litre)
Hıyar
Küçük biber türleri
Patlıcan (bodur türler)
Fasulye (tırmanıcı)
Küçük Hacim (5-15 litre)
Marul, roka, tere
Yeşil soğan, fesleğen
Maydanoz, dereotu
Reyhan, nane
Saksı Malzeme Seçimi
Toprak Saksılar
Solunabilir, kök sağlığı iyi
Ağır, rüzgarda devrilmez
Nem dengesini iyi tutar
Kışın donabilir
Plastik Saksılar
Hafif, taşınabilir
Ekonomik
Nem kaybı hızlı
Uzun ömürlü değil
Ahşap Kasalar
Doğal görünüm
İyi havalandırma
Çürüme riski var
İç kaplama gerektirir
Keçe Grow Bag'ler
Çok hafif
Kök budama özelliği
İyi drenaj
Katlanabilir, depolanabilir
Balkon Sebze Bahçesi Toprağı
Hafif Saksı Toprağı Karışımı
%40 kaliteli saksı toprağı
%30 hindistan cevizi lifi (torf yerine)
perlit
%10 olgun kompost veya solucan gübresi
Bu karışım hem hafif hem de besin değeri yüksek toprak oluşturur.
Drenaj Katmanı
Her saksının dibine 3-5 cm keramzit, çakıl veya kırık toprak parçaları konulmalıdır. Bu katman fazla suyu tutar ve kök çürümesini önler.
Balkona Uygun Sebze Seçimi
Başlangıç İçin En Kolay Sebzeler
Yapraklı Yeşillikler
Marul: 30-40 günde hasat, sürekli ekim
Roka: Hızlı büyüme, 20-25 günde hasat
Tere: Çok hızlı, 15-20 gün
Ispanak: Serin hava sever, 40-50 gün
Otlar ve Aromatik Bitkiler
Fesleğen: Sıcak sever, sürekli hasat
Maydanoz: Yavaş çimlenme ama uzun verimli
Dereotu: Hızlı büyüme, bol verim
Nane: Çok hızlı yayılır, kontrole dikkat
Meyve Sebzeler
Çeri Domates: Bodur türler balkona uygun
Salatalık: Tırmanıcı türler dikey alan kullanır
Biber: Kompakt türler (bodur, sivri)
Patlıcan: Mini patlıcan çeşitleri
Dikey Bahçecilik Sebzeleri
Tırmanıcı Sebzeler
Çalı fasulyesi
Bezelye
Tırmanıcı hıyar
Tırmanıcı domates türleri
Sarkıt Sebzeler
Cherry domates (sarkık türler)
Çilek
Asma domates
Sulama Yönetimi
Balkon Sulama Zorlukları
Rüzgar ve güneş hızlı kuruma yaratır
Saksılarda toprak çabuk kurur
Manuel sulama zaman gerektirir
Tatil dönemlerinde problem olur
Sulama Çözümleri
Elle Sulama
Sabah erken saatlerde (buharlaşma az)
Toprak kuruma kontrolü (parmak testi)
Yapraklara değil köklere su
Tabakta su birikmemeli (30 dk sonra boşalt)
Damla Sulama Sistemi
Zamanlayıcı ile otomatik sulama
Su tasarrufu sağlar
Tatil dönemlerinde ideal
Kurulum basit
Kendi Kendine Sulama Saksıları
Su rezervuarı olan özel saksılar
1-2 hafta sulama gerektirmez
Pahalı ama pratik
Aşırı sulama riski yok
Pet Şişe Sulama
Ekonomik çözüm
Pet şişe toprak içine ters çevrilir
Yavaş su salınımı
Kısa tatiller için yeterli
Gübreleme Programı
Saksı Gübresi Özellikleri
Saksı toprağı sınırlı besin içerir ve hızla tükenir. Düzenli gübreleme zorunludur.
Organik Sıvı Gübreler
Solucan gübresi sıvısı: 2 haftada bir
Balık emülsiyonu: Azot açısından zengin
Deniz yosunu özü: Mikro elementler
Kompost çayı: Haftalık uygulama
Katı Organik Gübreler
Solucan gübresi: Toprak üstüne ince tabaka
Kemik unu: Fosfor kaynağı
Kan unu: Azot kaynağı
Organik granül gübreler: Yavaş salınım
Gübreleme Takvimi
Fide Dönemi: Yarım doz, 3 haftada bir
Büyüme Dönemi: Tam doz, 2 haftada bir
Meyve Dönemi: Tam doz, haftada bir
Kış Dönemi: Gübrelemeyi durdur
Alan Optimizasyonu
Dikey Bahçecilik Teknikleri
Duvar Askılı Sistemler
Cepli keçe duvar bahçeleri
Yatak yeşillikler için ideal
1 m² duvarda 20+ bitki
Su yönetimi dikkat gerektirir
Basamaklı Raf Sistemleri
Farklı yüksekliklerde saksılar
Işık optimizasyonu
Kolay erişim
Balkon korkuluğuna monte edilebilir
Kafes ve Trellis Kullanımı
Tırmanıcı sebzeler için destek
Dikey alan kullanımı
Hava sirkülasyonu iyileşir
Dekoratif görünüm
Karma Ekim Stratejileri
Refakat Bitki Kombinasyonları
Domates + Fesleğen: Zararlıları uzaklaştırır
Havuç + Soğan: Soğan sineği önler
Marul + Turp: Farklı kök derinlikleri
Biber + Nane: Afid kontrolü
Zararlı ve Hastalık Yönetimi
Balkon Zararlıları
Yaprak Biti (Afid)
Sabunlu su spreyi
Uğurböceği salınımı
Nane-sarımsak spreyi
Beyaz Sinek
Sarı yapışkan tuzaklar
Nem yağı uygulaması
Havalandırma artırma
Kırmızıörümcek
Nem artırma (su spreyi)
Sabunlu su
İyileşme yavaş
Doğal Zararlı Kontrol Yöntemleri
Sarımsak-biber spreyi
Nem yağı karışımı
Sabun-su solüsyonu
Elle temizleme (günlük kontrol)
Hasat ve Sürekli Üretim
Hasat Zamanlaması
Yapraklı Yeşillikler
Dış yapraklardan hasat (iç yapraklar büyür)
Sabah erken saatlerde hasat
Haftada 2-3 kez toplanabilir
Otlar
Üstten %30'unu kes (dallanma teşvik eder)
Çiçek tomurcukları çıkmadan önce hasat
Düzenli kesim üretimi artırır
Meyve Sebzeler
Tam olgunlukta hasat
Düzenli toplama üretimi sürdürür
Aşırı olgun meyve bırakma
Sürekli Ekim Planı
Her 2 haftada yeni marul/roka ekimi
Mevsim boyunca kademeli hasat
Boş saksı kalmaması
Rotasyon uygulama
Mevsimsel Planlama
İlkbahar (Mart-Mayıs)
Soğuğa dayanıklı sebzeler (marul, ıspanak)
Fide hazırlama dönemi
Toprak yenileme
Saksı temizliği
Yaz (Haziran-Ağustos)
Sıcak mevsim sebzeleri zirve
Yoğun sulama gereksinimi
Hasat dönemi
Gölgeleme gerekebilir
Sonbahar (Eylül-Kasım)
İkinci yeşillik ekimi
Serin hava sebzeleri
Yaz sebzelerinin sonu
Kış hazırlığı
Kış (Aralık-Şubat)
Sınırlı üretim
Soğuğa dayanıklı otlar
Mikro yeşillikler iç mekanda
Planlama ve hazırlık dönemi
Bu kapsamlı balkon bahçeciliği rehberi, sınırlı alanda maksimum verim alarak şehir yaşamında kendi gıdanızı üretme imkanı sunuyor.
