Astronomlar, Güneş'in arkasında hareket eden yıldızlararası cisim 3I/ATLAS'ta olağan dışı bir değişim gözlemledi. NASA ve Avrupa Uzay Ajansı'na (ESA) bağlı gözlemevlerinden elde edilen veriler, cismin bir kez daha renk değiştirmesinin ardından yerçekimi dışı bir hızlanma sergilediğini ortaya koydu.
3I/ATLAS, Temmuz ayında Hawaii merkezli Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System (ATLAS) tarafından tespit edilmişti.
Hızı ve yörüngesi nedeniyle yıldızlararası kökenli olduğu kesinleşen bu cisim, Oumuamua ve Borisov'dan sonra Güneş Sistemi'ne giren üçüncü ziyaretçi olma özelliğini taşıyor.
RENGİ MAVİLEŞTİ, PARLAKLIĞI ARTMIŞTI!
Araştırma ekibi, SOHO, STEREO ve GOES-19 uydularının verileriyle yaptığı incelemede, 3I/ATLAS'ın yaklaşık 9 magnitude'a (görünür parlaklığa) ulaştığını ve 'Güneş'ten daha mavi' bir renge büründüğünü tespit etti.
Ortaya çıkan değer sıradan Oort bulutu kuyruklu yıldızlarında görülen parlaklık artışının çok üzerinde bir değer.Bilim insanları, cismin kısa sürede bu kadar parlaklaşmasını açıklayacak tatmin edici bir modele henüz ulaşamadı. Bazı hipotezler, cismin yüzeyinde su buharı yerine karbondioksit (CO₂) buharlaşmasının daha baskın olabileceğini ve bu durumun alışılmadık renk değişimine neden olduğunu öne sürüyor.
YERÇEKİMİYLE AÇIKLANAMAYAN HAREKET: HIZI OLAĞANDIŞI ARTTI!
NASA Jet Propulsion Laboratory'den Davide Farnocchia, cismin Güneş'e en yakın konumuna (perihelion) yaklaşırken 'non-gravitational acceleration' yani yerçekimi kaynaklı olmayan bir ivmelenme gösterdiğini bildirdi.
Harvard Üniversitesi'nden Prof. Avi Loeb, cismin hızının sadece Güneş'in çekimiyle açıklanamayacak biçimde arttığını söyledi. Yani 3I/ATLAS, Güneş'ten her gün yaklaşık 135 kilometre uzaklaşacak kadar ve yörüngesi boyunca da günde 60 kilometre kadar hız kazanacak şekilde ivmeleniyor.
Bu tür ivmelenmeler genellikle kuyruklu yıldızların gaz püskürtmesiyle ilişkilendirilir. Yani 3I/ATLAS, Güneş'e yaklaşırken buharlaşan buz kütleleri nedeniyle kendi kütlesinden kaybedip, tıpkı bir roket gibi küçük tepkilerle yön değiştiriyor olabilir.
'UZAY GEMİSİ Mİ?' TEORİSİ TEKRAR GÜNDEMDE
Harvardlı Loeb, bu gözlemleri 'yapay köken ihtimalini' tamamen dışlamasa da, bilim camiasının büyük kısmı cismin doğal bir kuyruklu yıldız olduğunu belirtiyor. Ancak Loeb, cismin Güneş'in arkasında görünmez hâle geldiği dönemde bu manevrayı yapmasını 'ilginç bir zamanlama' olarak nitelendiriyor.
Daha önce Oumuamua için de benzer iddialar ortaya atılmış, Loeb bu tür yıldızlararası cisimlerin 'uzaylı gözlem sondaları' olabileceğini ileri sürmüştü. Ancak mevcut gözlemler, 3I/ATLAS'ın davranışlarının uçucu maddelerin buharlaşmasıyla açıklanabileceğini gösteriyor.
AVRUPA UZAY AJANSI GÖZLEME HAZIRLANIYOR
ESA'nın JUICE uzay aracı, Kasım ayında cismin olası kütle kaybını tespit edebilecek konumda olacak.Bilim insanları, 3I/ATLAS'ın Güneş'e yaklaşırken kütlesinin yaklaşık %10'unu kaybetmiş olabileceğini düşünüyor.Bu kaybın etkisiyle oluşacak gaz ve toz bulutlarının, önümüzdeki haftalarda teleskoplar tarafından tespit edilmesi bekleniyor.BİLİNMEYENE DOĞRU
Araştırma ekibinin ön raporuna göre, 3I/ATLAS Güneş'ten uzaklaşırken parlaklığını bir süre koruyabilir veya hızla sönümlenebilir. Şimdilik hiçbir model, bu olağan dışı davranışı tam olarak açıklayamıyor.
Bilim insanları, cismin gözlemlerine devam ederek hem yıldızlararası cisimlerin kimyasal doğasını hem de erken evrenin koşullarını daha iyi anlamayı hedefliyor.