Zonguldak'ta Bülent Ecevit Üniversitesi (BEUN) Geomatik Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, depremlerin magmanın hareket halinde olması nedeniyle oluştuğunu, faylardaki değişimleri inceleyerek tehlikeyi önceden fark edebileceklerini söyledi.
Yüksek Öğretim Kurumu’nun (YÖK) teşvikleriyle kurulan BEUN Bilim İletişim Ofisi ‘5 soru 5 cevap’ söyleşilerinin 4’üncüsü Türkiye’nin ilk maden müzesi ve kömür deneyim ocağında yapıldı. Şu an Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun eğitim ocağı olarak kullandığı maden ocağının derinliklerinde; tahkimatın, maden makineleri ve kömür yığınlarının arasında akademisyenler ve katılımcılar bir araya geldi. Dr. Öğretim Üyesi Cem Evrim Aslan’ın moderatörlüğünde Geomatik Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu’nun konuşma yaptığı programda, ‘Yer Gözlem Uyduları: Yeryüzünü Uzaydan İzlemek ve Depremi Anlamak’ başlıklı tartışma yürütüldü.
‘ÜNİVERSİTELER HALKLA BULUŞUYOR’
YÖK’ün üniversitelerdeki bilimsel bilgiyi halkın anlayabileceği şekilde, halkla buluşturmak amacıyla Türkiye’nin her yerinde benzer etkinliklerin eş zamanlı düzenlendiğini ifade eden Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, “YÖK son dönemde, üniversitelerin bilimini halkla buluşturma etkinliğine başladı. Bilim kafe adında etkinliklerle tüm Türkiye çapında üniversiteler çeşitli özel yerlerde halkla buluşuyor ve bunlar kayda alınıyor. İnternet üzerinden de servis edilecek. Tüm Türkiye’de değişik konularda bugün sohbetler yapılacak. Bilimi halkla buluşturma çabası, YÖK’ün. Biz de burada hem depremi konuşacağız hem de uydular vasıtasıyla yer kabuğu hareketleri nasıl izleniyor, sonuçlarla neler yapılıyor onları konuşmayı planlıyoruz.” dedi.
Deprem konusunun insanların gündeminde önemli yer tuttuğunu ve komplo teorilerinin yanlış bilgileri yaydığını ifade eden Kutoğlu, şunları söyledi:
“Halkımızın sürekli gündeminde olan ülkemizi sürekli meşgul eden deprem konusunda vatandaşlarımızı bilgilendirmeye gayret edeceğiz. Öncelikle vatandaşlarımıza deprem nasıl oluşuyor onu anlatmaya gayret edeceğiz. İnternette ve sosyal medyada komplo teorileri oluşabiliyor. Bilimsel olmayan ifadeler kullanılabiliyor. Biz burada gerçekte, bilimsel olarak deprem nasıl meydana geliyor onu anlatacağız.”
‘FAYLARDAKİ DEĞİŞİKLİKLERLE TEHLİKEYİ ÖNGÖREBİLİRİZ’
Depremlerin magmanın hareket halinde olması nedeniyle oluştuğunu, faylardaki değişimleri inceleyerek tehlikeyi önceden fark edebileceklerini belirten Kutoğlu, “Bundan 50 sene önce teknoloji bu kadar gelişmemişken fay hareketlerinin insan hayatı boyunca izlenemeyeceği düşünülüyordu. Çünkü yılda 1-2 santim büyüklüğünde hareketler bunlar. O dönem insan hayatının izlemeye yeterli olmayacağı düşünülüyordu. Ama gelişen uydu teknolojileri sayesinde artık yılda birkaç milimetre büyüklüğündeki hareketleri bile izleyebiliyoruz. İzlememiz sayesinde fayların hareket hızlarını, hareket hızlarındaki değişimi biliyoruz. Fayların hızlarını belirlediğimiz zaman fayların, uzunluğunu, büyüklüğünü ne kadar derine gittiğini çözebiliyoruz. Bu sayede üretebilecekleri deprem büyüklüklerini tespit edebiliyoruz. Aynı zamanda bu hareket değişimlerini izlediğiniz zaman, depremlerden önce hareketlerde birtakım değişimler meydana gelebiliyor. Bu değişiklikleri de yakalayarak tehlikenin ne kadar yakınlaştığı konusunda tahminlerde bulunabiliyoruz.” şeklinde konuştu.