İsrail'in iki yıldır sürdürdüğü soykırımın ardından dün Gazze'de ateşkes planının ilk aşaması yürürlüğe girdi. ABD Başkanı Donald Trump, Hamas'la İsrail'in ateşkes konusunda anlaştığını açıkladı. İsrail Kabinesi'nin ateşkesi onaylamasıyla da süreç resmen başladı. Anlaşma gereği Hamas ile İsrail arasındaki ilk rehine takasının 13 Ekim'de olacağı öğrenildi.
GAZZE'DE BÜYÜK SEVİNÇ
Ateşkes kararı Gazze'de büyük sevinçle karşılandı. Elektrik ve internetin olmadığı Gazze'de ateşkesi gazeteciler duyurdu. Bir gazeteci, 'Uyanın, ateşkes oldu. Savaş durdu, artık uçakları yok. Gazze'den çıkacaklar.' diyerek müjdeyi sivillere verdi. Gazze'deki kutlamaların adresi soykırım saldırıları boyunca yüzlerce kişinin hayatını kaybettiği Han Yunus'taki Nasır Hastanesi önüydü. Çadırlarından çıkan Gazzeliler dans ederek ateşkesi kutladı. Gazzeli çocukların zıplayarak sevindiği görüntüler herkesi duygulandırdı. İsrailli rehine yakınları da Tel Aviv sokaklarında ateşkesi kutladı.
KARŞILIKLI AÇIKLAMALAR GELDİ
Filistinli gruplar, Gazze'de sağlanan ateşkesten mutlu. Hamas, İsrail'in serbest bırakmasını istedikleri Filistinlilerin listesini teslim ettiklerini belirterek, savaşın sona erdirilmesi, işgalcilerin çekilmesi, yardımların girişi ve esir takasını kapsayan bir anlaşmaya varıldığını duyurdu. Hamas, 'Katar, Mısır ve Türkiye'deki arabulucu kardeşlerimizin çabalarını büyük bir takdirle karşılıyoruz. Trump'ın çabalarını takdir ediyoruz. Halkımızın fedakarlıklarının boşa gitmeyecek. Halkımızın ulusal haklarından vazgeçmeyeceğimizi vurguluyoruz.' açıklamasında bulundu. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, tüm rehinelerin evlerine döneceğini belirtirken, İsrail ordusu da çekilme hazırlıklarının başladığını duyurdu. İsrail medyası üç birliğin Gazze'den çıkmaya başladığını yazdı.
İSRAİLLİ 20 REHİNEYE KARŞILIK 1950 FİLİSTİNLİ
Hamas liderlerinden Usame Hamdan, ateşkes detaylarını açıkladı:
Müebbet hapse çarptırılan 250 Filistinli ile 1700 Gazzeli tutuklu serbest bırakılacak.İşgal ordusu Gazze, Refah ve Han Yunus'tan çekilecek. 5 sınır kapısı açılacak.İsrail devlet televizyonu da ateşkes metnini paylaştı.
İsrail kabinesinin ateşkesi açıklanmasından sonraki 24 saatte İsrail ordusunun güncellenen haritadaki hatlara çekilecek.İsrail ordusunun çekilmesi tamamlandıktan sonraki 72 saatlik sürede Hamas da Gazze Şeridi'ndeki İsrailli esirlerin tamamını teslim edecek, İsrail de buna karşılık 250 ağır hapis cezasına çarptırılmış Filistinli esir ile 7 Ekim 2023'ten sonra Gazze Şeridi'nden alıkonulan 1700 kişi ve 22 çocuğu serbest bırakacak, ayrıca İsrail tarafından öldürülen 360 Filistinlinin cenazesinin teslim edileceği belirtildi.TÜRKİYE'NİN AKTİF ROLÜ BELİRLEYİCİ ETKEN OLDU
İsrail basını, Türkiye'nin müzakerelerde yer almasının ateşkese varılmasında belirleyici olduğunu yazdı. Dünya liderleri, barış için yoğun çaba veren Ankara'ya teşekkür etti.
İsrail gazetesi The Times of Israel, Türkiye'nin ateşkes anlaşması müzakerelerine katılmasının mutabakata varılması konusunda belirleyici olduğuna vurgu yaptı. Gazetenin, Arap diplomatlara dayandırdığı haberinde, Türkiye'nin Hamas'ı esirler serbest bırakıldıktan sonra İsrail'in saldırıları yeniden başlatmayacağına dair ABD'nin verdiği güvencelere ikna etmek için çaba sarf ettiği belirtildi. Arap diplomat, Türkiye'nin görüşmelere katılmasının belirleyici rol oynadığını aktardı. Bunun yanında İsrail'in Katar'ın başkenti Doha'ya düzenlediği saldırının ardından, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD'de telefonla arayarak Katarlı yetkililerden özür dilemesinin, ülkenin Hamas nazarında kaybolan itibarını yeniden kazanmasını sağladığı kaydedildi. Bu faktörlerin Hamas'ı etkilediği ve verilen taahhütlere güvenmesini sağladığı aktarıldı.
TRUMP: ERDOĞAN HARİKA BİR İŞ ÇIKARDI
ABD Başkanı Trump, anlaşmayı 'tarihi ve eşi benzeri görülmemiş bir olay' şeklinde nitelendirerek, 'Cumhurbaşkanı Erdoğan, Hamas ve diğer bazı gruplar konusunda bizzat ilgilendi ve harika bir iş çıkardı.' dedi. Arabulucular Türkiye, Katar ve Mısır'a teşekkür eden Trump, 'Netanyahu'ya İsrail'in tüm dünyayla savaşamayacağını söyledim. O da bunu çok iyi biliyor.' dedi. Trump'ın pazar günü İsrail'e gitmesi bekleniyor.
YARDIM TIR'LARI GAZZE'YE GİRDİ
Ateşkes anlaşması kapsamında Mısır'dan yola çıkan insani yardım TIR'ları, Refah Sınır Kapısı'nın Mısır tarafından geçti. Türkiye'nin de gönderdiği TIR'lar, İsrail tarafındaki Kerem Ebu Salim Sınır Kapısı'nda güvenlik kontrollerinin sağlanması için bekletiliyor. Hamas, pazardan itibaren günlük 400 TIR'ın Gazze'ye gireceğini duyurdu.
ATEŞKES DİPLOMATİK BİR BAŞARI
Türkiye'nin ateşkes çabalarındaki girişimleri dünyanın takdirini kazandı:
BM: Anlaşmaya yönelik diplomatik çabalarından dolayı Türkiye, ABD, Katar ve Mısır'ı takdir ediyoruz. Ateşkes anlaşması umut oldu.AB: Ateşkes planının ilk aşamasının onaylanması önemli bir diplomatik başarı ve gerçek bir fırsat. Arabulucu ülkeleri takdir ediyoruz.İngiltere: Türkiye, Mısır, Katar ve ABD'ye bu kritik ilk adımın güvence altına alınmasında gösterdikleri yorulmak bilmez diplomatik çabalardan dolayı minnettarız.Hollanda: Bu anlaşma, kalıcı ve adil barışa doğru bir adım olmalı. Türkiye, ABD, Katar ve Mısır'a teşekkürler.İtalya: Gazze'deki ateşkes olağanüstü bir haber. Kritik rol oynayan arabulucular Türkiye, ABD, Mısır ve Katar'a teşekkür ediyoruz.İSRAİL SON ANA KADAR VURDU
İsrail, müzakerelerin başladığı 6 Ekim'den bu yana, Hamas'ın olumlu yanıtı ve uluslararası çağrılara rağmen saldırılarını sürdürdü. İsrail askerleri, tank atışlarıyla Gazze'nin kuzeye geçmek isteyen Filistinlilerin olduğu bölgeyi bombaladı. İsrail müzakereler esnasında 4 günde yaklaşık 100 Filistinliyi katletti, toplam can kaybı 67 bin 194'e yükseldi. BM verilerine göre, İsrail'in iki yıllık soykırım saldırılarında Gazze'deki 81 bin konutun yüzde 83'ü imha edildi.
ANLAŞMANIN MADDELERİ
Hamas ile İsrail arasında 'Gazze Savaşı'na Kapsamlı Son' başlıklı anlaşma belgesi kamuoyuyla paylaşıldı. Belgedeki son maddede Türkiye, ABD, Katar, ve Mısır'ın Gazze sahasında bir görev gücü oluşturacağı belirtiliyor.
1-) Başkan Trump, Gazze Şeridi'ndeki savaşın sona erdiğini duyurur ve tarafların gerekli adımları uygulamak için anlaştığını belirtir.
2-) Savaşın sona ermesi üzerine İsrail hükümetinin onayıyla, tüm askeri operasyonlar, hava ve topçu bombardımanları dahil ve hedefleme operasyonları askıya alınır. 72 saatlik süre boyunca, bu alanlar üzerindeki hava gözetimi de durdurulur.
3-) İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), insani yardım ve yardımın dağıtımı konusunda, 19 Ocak 2025 tarihli anlaşmaya uygun olarak tam yetkiyle çekilir. İnsani yardım ve yardım uygulama adımları bu belgeye eklenmiştir.
4-) IDF, Başkan Trump'ın duyurusundan ve haritanın teslim edilmesinden 24 saat sonra, İsrail hükümetinin onayıyla çekilir. IDF, Hamas'ın anlaşmayı tamamen uyguladığı sürece alanlardan tamamen çekilmiş sayılır.
5-) Gazze'deki rehinelerin (yaşayan ve ölen) serbest bırakılması:
5a. IDF'nin çekilmesi tamamlandığında, Hamas rehinelerin durumunu araştırmaya başlayacaktır. Hamas, geri bildirim ve bilgi alışverişi mekanizması üzerinden İsrail ile durumu paylaşacaktır. İsrail, Gazze Şeridi'nde ve İsrail'de tutulan Filistinli mahkumlar ve gözaltındakiler hakkında bilgi sağlayacaktır.
5b. Gazze'deki Filistinli gruplar, Hamas da dahil olmak üzere, tüm yaşayan rehineleri serbest bırakacaktır.
5c. 72 saat içinde, Hamas sahip olduğu ölen rehinelerin kalıntılarını ve Gazze'deki Filistinli grupların elinde bulunan ölen rehinelerin kalıntılarını serbest bırakacaktır.
5d. Hamas, 72 saat içinde ölen rehineler hakkında bilgi alışverişi mekanizmasını tamamlayarak, ölen rehinelerin kalıntılarını teslim edecektir. İsrail, Gazze'de tutulan, ölen Gazzeliler hakkında bilgi sağlayacaktır.
5e. Bilgi alışverişi mekanizması, iki taraf arasında ve Kızılhaç (ICRC) ile koordineli olarak kurulacaktır. 72 saat içinde kurtarılmayan ölen rehinelerin kalıntıları veya Gazzelilerin kalıntıları hakkında bilgi ve istihbarat paylaşımı yapılacaktır. Bu mekanizma, tüm rehinelerin ve Gazzelilerin güvenli bir şekilde serbest bırakılmasını ve tahliyesini sağlamak için Hamas'ın elinden gelen tüm çabayı gösterecektir.
5f. Hamas'ın tüm rehineleri serbest bırakmasıyla, İsrail karşılık olarak eşdeğer sayıda Filistinli mahkumu serbest bırakacaktır.
5g. Esirlerin ve mahkumların değişimi, arabulucular ve Kızılhaç (ICRC) aracılığıyla herhangi bir kamu töreni olmaksızın gerçekleştirilecektir.
6-) Görev gücü, Amerika Birleşik Devletleri, Katar, Mısır, Türkiye ve diğer ülkelerden temsilcilerden oluşacak ve taraflarca kabul edilecektir. Bu görev gücü, iki tarafı koordine ederek uygulamayı takip edecektir.